De waarheid, en dan nog wel de naakte, is een merkwaardig fenomeen. Om enige
ordening te krijgen in mijn denken over dit onderwerp heb ik mij gewend tot
Bert Bokhoven, de onbekende filosoof. Dit in de overtuiging dat Bert, met zijn
briljante geest, een voorbeeld zal zijn inde belevenis van de emotie rond de
waarheid.
Bert komt al direct met een verpletterend
inzicht: de waarheid bestaat niet en kan ook niet kan bestaan. Alleen een
waarheid bestaat. Opmerkelijk dat dit velen ontgaat. Opmerkelijker nog is dat
velen dit universele uitgangspunt zelfs willen ontkennen door de stelligheid
waarmee men de waarheid op anderen wil overbrengen. Die waarheid is maatgevend;
een andere waarheid bestaat in de ogen van fanatici niet.
De waarheid, is in essentie volgens Bert namelijk
niet anders dan de subjectieve interpretatie van de werkelijkheid. Toch valt
hier nog wel wat op af te dingen, aldus Bert Bokhoven. Immers Bert had de
waarneming gedaan dat sommige mensen vinden dat God niet bestaat, maar toch
houden ze er in hun denken en handelen rekening mee. Zo ook met de waarheid. En
ook al zou die dan niet bestaan, toch is het een leidraad voor onze normen en
waarden, aldus Bert. De waarheid is in onze cultuur een belangrijke waarde,
waar we soms een rechter bij halen om die onbestaanbare waarheid vast te
stellen, glimlacht Bert.
Ieder mens leeft volgens Bert’s heldere inzichten in zijn eigen waarheid en het is de vraag of wij dat zo moeten laten. Bert lardeert zijn denkmodel in dit verband met de volgende voorbeelden:
Ieder mens leeft volgens Bert’s heldere inzichten in zijn eigen waarheid en het is de vraag of wij dat zo moeten laten. Bert lardeert zijn denkmodel in dit verband met de volgende voorbeelden:
- Moet een arts een patiënt met een ongeneeslijke ziekte de waarheid vertellen;
- moeten ouders hun kinderen in de pubertijd in voorkomend geval verzwijgen dat ze een verkeerd vriendje hebben; alleen om de lieve vrede te handhaven;
- moet men in de politiek een waarheid presenteren die de meeste stemmen oplevert;
- moet men iemand een goede beoordeling geven omdat dat gemakkelijker is.
De
naakte waarheid is niet altijd even aantrekkelijk. Hoe vaak wordt niet een
smoes verzonnen omdat dat beter uitkomt dan de waarheid. Alleen om aardig
gevonden te worden. In de ogen van Bert is waarheid belangrijker dan
aardigheid. Het is een verderfelijke vorm van aardigheid om iedereen altijd
gelijk te willen geven. Heet dat niet gedogen ? En hoe aardig zijn we allemaal
geworden. Merken we inmiddels niet waar dat allemaal toe leidt ? Een
interessante vraag, waarmee Bert ons de intellectuele opdracht geeft om deze
slotopmerking te overdenken en tot een verdere verdieping van onze inzichten te
komen. Bedankt, Bert Bokhoven, bedankt.
Peter Tersteeg
