Bert's nieuwe website

Eindelijk, eindelijk. Bert Bokhoven - de onbekende filosoof - heeft een eigen website. Bert gaat met zijn tijd mee en hoopt u te berichten via http://bert-bokhoven.webnode.nl 

Ook is Bert op twitter te vinden via @ADVIESinALLES

En natuurlijk kunt u ook contact leggen met Bert via Bert.Bokhoven@juno-me.nl

Bert Bokhoven over geluk

-->

Het overkomt ieder mens wel eens, dat hij zich afvraagt wat de zin van het leven is. Het is wellicht te simpel, maar ik denk dat er een zin van het leven niet bestaat. De natuur ziet volgens mij niet zo in elkaar en alles wat met een zin van het leven te maken heeft vindt zijn oorsprong in menselijke emoties. Maar ik geloof dan ook niet in de theorie dat er een God is die het geluk van mensen stuurt. Gelukkig worden is naar mijn bescheiden mening een menselijke emotie, die niet gestuurd wordt van hogerhand.

Een complex onderwerp dat zich bij uitstek leent om voor te leggen aan Bert Bokhoven, de onbekende filosoof. Zoals ik van Bert gewend ben, zal hij ongetwijfeld in staat zijn om met zijn onnavolgbare gedachtekronkels deze ingewikkelde materie terug te brengen naar de kern. Met de Bert zo kenmerkende eenvoud en bescheidenheid. Op een zodanig verhelderende manier dat wij er verder mee kunnen.

Puttend uit zijn welhaast encyclopedische kennis wees Bert mij direct op de uitspraak van collega Loesje: “Geluk is een richting en geen punt”. En daarmee had Bert al direct de basis gelegd voor een denkrichting. Geluk is niet iets wat je hebt; geluk is niet iets wat ooit klaar is, het is iets waar je steeds aan moet werken. En hoewel gelukkig zijn buitengewoon belangrijk is van ieders welbevinden kun je niemand dwingen gelukkig te worden, merkte Bert bijna waarschuwend op. Iedereen zal dat zelf moeten doen op zijn eigen unieke wijze. Het is ook schier onmogelijk om mensen advies te geven hoe gelukkig te worden. Als je geluk zoekt, zul je het nooit vinden. Geluk geef je door, zegt Bert. Voor mij een geweldige doordenker. Dank, Bert.

Voorts merkte Bert op dat geluk een gevoel is dat je moet leren herkennen en erkennen. Je moet ook gelukkig durven zijn, voegde Bert daar aan toe. En passant haalde Bert ook nog even Aristoteles aan die in zijn geschrift Ethica de visie heeft  verwoord dat het doel van het menselijk bestaan geluk is. Toch weer iets anders dan de opmerking van Toon Hermans dat het doel van het leven is om nu en dan gelukkig te worden, maar die was dan ook katholiek.  Bert, allemaal goed en wel, maar wat is dat dan geluk of gelukkig zijn ?

Pas als je gelukkig zijn ervaart, weet je wat het is. En wat geluk ook moge zijn, het is een persoonlijke beleving die zich heel moeilijk laat vatten in een definitie. Maar voor het denkproces is Bert van mening dat het zinvol is om aan te nemen dat gelukkig zijn kan gedefinieerd worden als met tevreden zijn met je huidige levensomstandigheden. Hierbij kunnen er diverse positieve emoties aanwezig zijn, zoals vreugde, vredigheid, ontspannenheid en vrolijkheid. Gelukkig zijn is het tegengestelde van ongelukkig zijn, wat bestaat uit een gevoel van ontevredenheid, en vaak samengaat met depressie, overspannenheid, woede of verdriet Onderzoek duidt er op dat geluk voor ongeveer de helft erfelijk bepaald is. De rest van de verschillen wordt veroorzaakt door invloeden uit de omgeving.

Maar, merkt Bert op, het is mogelijk een positieve of negatieve visie inzake het bereiken van geluk te hanteren. Bij de positieve benadering bestaat geluk uit de aanwezigheid van plezierige of wenselijke situaties. Bij de negatieve aanpak bestaat geluk uit het afwezig zijn van pijn of lijden. Ja maar Bert, zowel de positieve als negatieve aanpak geven geen beschrijving van geluk zelf geven, maar betreffen de oorzaak voor geluk, of hoe geluk te bereiken. En, Bert, als je je toch enkel en alleen maar bezighoudt met het vermijden van negatieve emoties of onwenselijke situaties is dat basaal toch wel een negatieve levenshouding is; een levenshouding die als zodanig zelf het geluksgevoel al vermindert. En, Bert, het hanteren van een louter positieve definitie van geluk heeft echter ook nadelen, omdat het kan leiden tot het buiten het bewustzijn houden van de pijnlijke aspecten van het leven, die men echter nog steeds zal beleven. Indien men zichzelf óók bewust is van deze meer pijnlijke aspecten van het leven is men beter in staat deze te overkomen (of er beter mee om te gaan) door het eigen gedrag te verbeteren of aan te passen. Het resultaat zal in dat geval een gelukkiger leven zijn, dacht ik zo. 

Maar Bert, hoe zit het dan met het hedonisme als levensbeschouwelijke stroming, die als hoogste levensdoel het bereiken van een maximaal genot heeft. Een stroming die handelt over de vraag, hoe men het genot kan maximaliseren in het leven zonder dat het storend is voor anderen. Als men hierin slaagt, bereikt men toch de hoogst mogelijke vorm van geluk op dat moment mogelijk. Ook daar zie ik positieve en negatieve stromingen. Positieve definities van geluk vindt men in bepaalde hedonistische stromingen waar men ervan uitgaat dat geluk alleen te bereiken is door het bevrediging van genotzucht bovenop de natuurlijke behoefte, zoals eten, slaap, lessen van dorst en seks. Binnen het hedonisme vindt men ook negatieve definities van geluk, zoals in het epicurisme, waar men zich voornamelijk richt op het minimaliseren van behoeften, zodat men zo min mogelijk lijdt. Een bijzonder gematigde vorm hedonisme. Zo zal een epicurist  wars zijn van al te veel luxe. Hij is weliswaar materialist, maar in de zin dat hij gelooft, dat het enige wat er bestaat materie is. De epicurist houdt wel van kennis en zal ook binnen de grenzen van zijn toelaatbare alles doen om dit te bemachtigen. Volgens de epicurist brengt het bestuderen van de natuur geluk met zich mee.

Bert zie mijn worsteling met het Grote Begrijpen. Zie je nu wel dat geluk een buitengewoon moeilijk onderwerp is, sprak Bert. Maar kenmerkend voor Bert is dat hij zijn begeleiding van mijn denkproces niet opgeeft als hij ziet dat ik er nog niet ben. Een tandje dieper in de filosofie van andere grote denkers is volgens Bert nu aan de orde. En zonde enige animositeit neemt Bert mij mee naar het gedachtegoed van collega Buddha. 

Het boeddhisme maakt onderscheid tussen genot en geluk. Genot verwijst meer naar lichamelijk genot waar ook mentaal geluk uit voort kan komen. Geluk is in het boeddhisme het zichzelf gelukkig of tevreden voelen, waarbij er geen lijden of ongelukkigheid aanwezig is. Geluk in het boeddhisme houdt ook in dat je vrede hebt met hoe het leven zich in het hier en nu presenteert. De manier om geluk te bereiken is door (de oorzaak van) pijn, lijden en ongelukkigheid te verwijderen, en zo verlichting te behalen te behalen. De afwezigheid van mentale pijn en ongelukkigheid betekent echter niet dat er niets voor in de plaats komt. Geluk krijgt dan namelijk de kans om zich volledig als een soort monopolie in de geest te manifesteren  'Gelukkige' emoties als waardering en acceptatie, vriendelijkheid, compassie, begrip en gelijkmoedigheid manifesteren zich vaker en sterker in de geest; zij worden niet meer belemmerd door haat, verlangen, onwetendheid, zelfzuchtigheid en egoïsme. 

Nu ken ik Bert weer. Al mijn dwalingen over hedonistisch denken voelen niet goed. Maar gelukkig heeft Bert mij wederom met zijn kenmerkende eenvoud aan de hand genomen in mijn denken over gelukkig zijn. Zijn verwijzing naar het gedachtegoed van Buddha kan ik niet anders dan briljant noemen. Bert, mede namens vrouw en kinderen, heel, heel hartelijk dank voor het Grote Inzicht. 

Peter Tersteeg

Bert Bokhoven ontmoet Socrates en Einstein

Het kan je zo maar overkomen dat er in je leven dingen gebeuren die je niet eerlijk vindt. Je voelt je misdeeld en teleurgesteld. Toen dat bij mij gebeurde besloot ik mij om raad te wenden tot Bert Bokhoven, de onbekende filosoof. Kenmerkend voor de verbluffende eenvoud van zijn denken verwees Bert naar andere briljante denkers. Zonder enige vorm van misplaatste animositeit wees hij mij opo de inzichten van Socrates en Einstein. 

Socrates zei eens, dat frustratie en teleurstelling eigenlijk alleen maar voortkomen uit een foutieve waarneming van de werkelijkheid. Wie ben ik om die stelling te beamen, maar ik denk dat er wel wat in zit. Aan de hand van deze inzichten raadde Bert mij aan eens goed om mij heen te kijken. Als je zo eens om je heen kijkt, zie je hordes ontevreden en teleurgestelde mensen. Vaak vinden ze het leven oneerlijk. Alsof er ooit iemand beweerd zou hebben dat het leven eerlijk zou zijn. De hokjes eerlijk en oneerlijk zijn niet van het leven maar van de mens. Maar doen ze het zichzelf niet aan ? Want als je bij voorbeeld wordt afgewezen voor iets, ben je kennelijk niet goed genoeg. Het kan namelijk niet altijd toeval zijn. Je moet je dan gewoon maar eens realiseren, dat je niet goed genoeg bent en dan zou enige zelfkennis zeker geholpen hebben om niet gefrustreerd te zijn. Prachtige voorbeelden van waan- voorstellingen over eigen kunnen zie je in programma’s als Idols en Popstars. Geweldig om zo te kijken. Dank Bert. Het valt mij overigens steeds meer op dat alle losers altijd verteld wordt dat ze eigenlijk heel, heel goed zijn. Waarom moet de werkelijkheid verzacht worden ? Kennelijk moet hun eigen mythe in stand gehouden worden. Her zou toch veel eenvoudiger zijn om te stellen: u bent een kneus. Maar dat schijnt niet te kunnen.

Nu ik er zelf eens over nadenk is het leven, naar mijn bescheiden mening, Vriendelijkheid van het universum is ook een eigenschap die daar naar mijn gevoel niet bij past. Toch is Einstein’s stelling dat het universum vriendelijk voor ons is, een interessante. Want als het universum inderdaad vriendelijk voor ons is, dan kan dat je soms heel goed door frustraties, teleurstelling of verdriet heen helpen. Ik schrijf daarbij nadrukkelijk “soms”, omdat er best wel gebeurtenissen zullen zijn die een eventuele vriendelijkheid van het universum direct logenstraffen, maar dit even terzijde. Want als er iets ergs gebeurt, probeer dan maar eens een paar redenen te bedenken waarom het universum vriendelijk voor je geweest is. Het helpt beslist. Probeer maar, met dank aan Bert Bokhoven, Socrates en Einstein.

Peter Tersteeg

Bert Bokhoven ontmoet Einstein

Wij hebben een probleem. Een groot probleem. Mijn vrouw heeft te horen gekregen dat zij een kwaadaardige tumor heeft van de ergste soort. Een verpletterende boodschap. Ongeloof, boosheid, wanhoop en verdriet strijden om voorrang. Dit kan niet waar zijn. Het is niet eerlijk. Dit heeft zij niet verdiend. Juist zij niet, die altijd streed voor anderen en vaak het onmogelijke waar kon maken. Nu moet zij voor zichzelf vechten. Wij helpen haar met alles wat in ons is. Maar, wij staan machteloos.  De titel van Bach’s cantate “Aus tiefer Not schrei ich zu Dir” schiet mij te binnen, maar wat kan ik er allemaal mee. 

Wat zou Bert Bokhoven – de onbekende filosoof - hier nu van vinden ? Hoewel Bert in zijn algemeenheid niet primair reageert, kwam er toch weer een inzicht van Bert die – zoals gebruikelijk  weer oorverdovend en overdonderend simpel was. “Zelfs de grootste hoop stront, bevat nog vruchtbare zaadjes”, reageerde Bert. Ik was verbijsterd. Wat bedoelt Bert ? Wat zijn dit voor grappen ?  Natuurlijk begreep Bert mijn reactie van ongeloof, maar hij dacht nog eens verder na en kwam tot een uitspraak van Albert Einstein. Einstein heeft namelijk eens opgemerkt dat het Universum vriendelijk voor ons is. “Nou en”, zei ik tegen Bert, “wat moet ik daarmee ?” “Nou”, zei Bert, "ga er nu eens van uit dat ook al gebeuren er vreselijke dingen met jou of met je naasten, het Universum daar een toch vriendelijke bedoeling mee heeft. En als je daar dan eens goed over nadenkt dan zul je merken dat er toch altijd weer lichtpuntjes zijn. Net zoals die zaadjes in die hoop stront". Dikke toeter denk je dan, maar Bert heeft me wel aan het denken gezet. Ik weet op dit moment nog helemaal niet wat die goede bedoelingen van het Universum dan wel zouden kunnen zijn, maar het helpt wel. 

En toen begon ik het een ietsje verder te begrijpen.  Want had Bert mij onlangs in het artikel “Bert Bokhoven ontmoet Rumi” nog  gewezen op het gedicht “Het Gastenhuis” ?. En stond daar niet in dat je elke gast moet verwelken als een welkome gast, ook al is hij nog zo vervelend omdat hij namelijk een boodschapper zijn.  En misschien is de kwaadaardige tumor ook wel een boodschapper.  Ik weet nog niet hoe, maar misschien, misschien. 

En wat toen Bert mij onlangs in het artikel “Bert Bokhoven ontmoet God” had geadviseerd om naar God te gaan. Op mijn eigen manier en geheel zoals ik ben. Want toen ben ik God gaan zeggen dat ik hem opdroeg om te zeggen, dat het niet zo is. 

En dan gebeuren er dingen. Ik hoorde op de radio “Zeg me dat het niet zo is” van Frank Boeijen. En terwijl ik met mijn vrouw in het bos wandelde vonden we een beeldje aan een stukje van een sleutelbos. Het was een Engel. Misschien wel de Engel van Engelief. 

Enkele dagen later komen we bij de oncoloog. En we horen dat er wellicht sprake is van een zeldzame variant. Een variant met een aanzienlijk betere prognose. En dat geeft de burger moed. De moed om er voor te gaan. De moed om niet op te geven. En dat was ook de boodschap van Bert naar aanleiding van zijn ontmoeting met de Dalai Lama” en diens gedicht “Never give up, no matter what’ never give up”. 

Ik ben er nog niet uit. Wie het weet mag het zeggen. Maar het was wel de eerste keer dat Bert Bokhoven sprakeloos was.

Peter Tersteeg

Bert Bokhoven ontmoet God

Mijn vrouw heeft een tumor in haar alvleesklier. Een verpletterende boodschap. Ongeloof, boosheid, wanhoop en verdriet dringen om voorrang. Dit kan niet waar zijn. Het is niet eerlijk. Dit heeft zij niet verdiend. Juist zij niet, die altijd streed voor anderen en vaak het onmogelijke waar kon maken. Nu moet zij voor zichzelf vechten. Wij helpen haar met alles wat in ons is. Maar, wij staan machteloos. 

Wat zou Bert Bokhoven – de onbekende filosoof - hier van vinden ? Het advies van Bert aan mij: Ga naar God. Op je eigen manier. Op de manier zoals die bij je past. Op de manier zoals je zelf bent.

Ik ging naar God en gebood hem “Zeg me dat het niet zo is”. Wat zou het advies van God aan Bert zijn ?

Peter Tersteeg

 

Bert Bokhoven ontmoet de Dalai Lama

Voor de zoveelste keer ben ik naar Nepal geweest. Het was weer een prachtige reis waarbij ik vergezeld werd door een groep mensen die belangstelling hebben zowel voor onze projecten als voor het bijzondere land. Ook dit keer was het weer een zware beklimming; niet fysiek maar vooral emotioneel. Een zware tocht van emotie naar emotie; van dieptepunt naar hoogtepunt. Een groep met tranen. Je maakt zulke trieste dingen mee, dat het bijna weer mooi is. Triest dat het allemaal gebeurt, maar mooi om te voelen dat je nog mens bent. Maar hoe ga je daar dan mee om ? Een moeilijke vraag die ik dan ook graag aan Bert Bokhoven – de onbekende filosoof - wilde voorleggen. De vraag was simpel: Bert, hoe ga ik met dergelijke emotionele contrasten om ?

Want wat doe je als je een meisje van een jaar of zes tegenkomt dat misbruikt is. De moeder had helemaal niets en woonde in een hutje. Ze kon de huur niet opbrengen. Ter voldoening van de huur ging de huurbaas met grote regelmaat over het meisje heen. Afgrijselijk. Woorden schieten te kort. En wat doe je dan ? Ze komt regelmatig in ons Noble House en heeft vorige week van ons voor Dashain een prachtige roze prinsessenjurk gekregen. De tranen schieten in je ogen als je dat kind dan in haar mooie jurk ziet staan. Eventjes is zij weer blij; prinses voor één dag. Maar haar leven gaat door en wij kunnen zo weinig doen.

Wat doe je als je de verschrikkelijke verhalen van Vinita hoort. Vinita, een Nepalese  psychologe, die vanuit haar betrokkenheid misbruikte meisjes opvangt door hen onderdak te geven en hen te helpen met de verwerking van hun trauma’s. Je weet niet wat je hoort en je voelt je weer machteloos. Natuurlijk moeten we haar dan steunen. En dat doen we dan ook vanuit de overtuiging dat je doet wat je moet doen. Ook al is het een druppel, het maakt toch verschil.

We hebben de afgelopen weken drie “heath camps” georganiseerd waar mensen van heinde en ver naar toe komen om een gratis medische check-up te krijgen. Voor relatief heel weinig geld ruim 1500 mensen helpen. Een prachtige emotie om te mogen meemaken.

En dan zie je bus aankomen met “onze mongooltjes”. Bert, begrijp me niet verkeerd “mongooltjes” in de liefkozende zijn van het woord. Kinderen met het syndroom van Down die met hun moeder in een grote bus naar “ons” ziekenhuis in Bkahtapur kwamen om medisch gecheckt te worden. Een uitje voor hen want er stond ook nog een uitgebreide lunch op ze te wachten waar ze – heel zichtbaar - vreselijk van genoten. Een prachtige ervaring. Geluk kan zo gewoon zijn. Als je het maar ziet.

Een dezer dagen liep ik met Lude Rodermond – opticiënne te Zeist – bij de Pasputinath in Kathmandu. De plaats waar de rituele lijkverbrandingen plaatsvinden. Een meisje verkocht daar kralen om in haar levensonderhoud te voorzien. Ze had een bril op, maar haar ogen waren grotendeels gesloten. Ik vroeg of zij iets aan haar ogen had. Ze deed haar ogen open en ik zag haar ogen heel snel heen en weer schieten. Ik had zoiets nog nooit gezien, maar Lude herkende het. Toevallig had ik nog een bril in mijn zak die wij overgehouden hadden van het eye-camp dat we georganiseerd hadden. Niemand kon die bril gebruiken. Lude zette het meisje die bril op en tot mijn stomme verbazing stonden haar ogen praktisch stil. Om het nog beter te maken zette Lude de bril omgekeerd op de neus van het meisje. Het werkte. De steeltjes achter de oren werden omgebogen. Probleem opgelost. Prachtig om te zien !

Maar ook zie je de corruptie om je heen. Om te mogen helpen moet je eerst betalen. Schandelijk ! Je wordt belazerd waar je bij staat. Je wordt inwendig kwaad en je wilt het allemaal opgeven. Bekijk het maar. Maar ook dat is geen oplossing. En omdat anderen het niet doen, moet je het dan ook niet doen ?

Mooie momenten, slechte ervaringen. Geweldige mensen. Mensen die belangeloos helpen. Helpen met wat ze kunnen. Maar ook tegenwerking, corruptie en ongeïnteresseerdheid van Nepalezen. Hoe ga je met al die contrasten om. Soms zo heftig dat je het zou willen opgeven. Opgeven omdat het even te veel is.

Een dilemma, waar de inzichten van Bert Bokhoven een belangrijke leidraad zijn. En wederom was het antwoord van Bert verbluffend; verbluffend in al zijn eenvoud. En ook verbluffend om te zien dat Bert niet schroomt om te refereren aan het gedachtegoed van andere grote denkers in deze wereld. Bert in al zijn zo kenmerkende bescheidenheid. Bert op zoijn best. Bert verwees namelijk naar de gedachten van de Dalai Lama met zijn opmerking “kijk maar eens goed om je heen en je vindt het antwoord”.

En dat deed ik. Ik keek goed om mij heen en tijdens een wandeling een paar bergen verder achter Kathmandu vond ik het antwoord. In een hutje hing de uitspraak van His Holiness Dalai Lama XIV: “Never give up, No matter what is going on around you, Never give up”. Prachtig in al zijn eenvoud. En dan kun je er weer tegen. En kun je weer doen wat je moet doen. 

 “Never give up”

No matter what is going on
Never give up
Develop the heart
Too much energy in your country
Is spent developing the mind
Instead of the heart
Be compassionate
Not just to your friends
But to everyone
Be compassionate
Work for peace
In your heart and in the world
Work for peace
And I say again
Never give up
No matter what is going on around you
Never give up”

Dank Bert Bokhoven, dank Dalai Lama en dank aan alle mensen die het mogelijk maken om toch weer verder te gaan. Never give up, No matter what is going on around you, Never give up.

Peter Tersteeg